Categorieën
AI ChatGPT Ethiek Theologie

‘AI houdt ons een spiegel voor’ – interview Revive

Ik werd geïnterviewd door de website Revive over hoe AI onze wereld aan het veranderen is en wat dit betekent voor christenen. Het hele interview is te lezen op de website van Revive.

Het interview staat achter een paywall, stuur me een bericht als je het wil lezen en dan stuur ik je een PDF toe

Categorieën
ChatGPT Ethiek Theologie

Lezing ‘God en de chatbot’

Dinsdag 28 november 2023 geef ik een lezing met als titel God en de chatbot in Tilburg. Zie hieronder het affiche en de uitnodigingstekst.

God en de Chatbot

In onze tijd en wereld zijn er steeds meer verschijnselen die door mensen zelf in het leven zijn geroepen, maar die ons dreigen te overweldigen. Zoals de klimaatcrisis, de plastics in het milieu, maar ook het verschijnsel Kunstmatige Intelligentie. In het kader van het thema Een kantelende wereld  van dit jaar is er op dinsdag 28 november om 20:00 uur in de Pauluszaal van de Petrus en Pauluskerk een lezing van AI-theoloog Jack Esselink.

AI-theologie is een richting in de theologie die de consequenties onderzoekt van de opkomst van kunstmatige intelligentie voor de geloofservaring. AI staat hier voor Kunstmatige Intelligentie (Artificial Intelligence). Voor veel mensen is Kunstmatige Intelligentie een begrip waar veel dreiging van uit gaat. We zijn bang om terecht te komen in een wereld waarop we geen greep meer hebben, waarin robots en computers de baas zijn en mensen alleen nog maar kunnen volgen. Maar is die angst wel terecht? Misschien is het wel mogelijk om vanuit de kerk met Kunstmatige Intelligentie een beter zicht te krijgen op God en kan AI ons ook helpen om meer wijsheid te vergaren.

In zijn lezing God en de Chatbot gaat Jack Esselink in op zowel de zorgen over deze ontwikkeling als de kansen en mogelijkheden voor geloof en theologie. Op een beeldende manier zal hij ons meenemen in zijn verhaal hierover, maar vooral: hij zal ons uitzicht bieden. Misschien biedt de ontwikkeling in de moderne tijd kerk en geloof wel goede mogelijkheden om in onze samenleving op een nieuwe manier voor het voetlicht te komen.

Toegangsprijs is €5,–. Koffie en thee staan klaar!

Categorieën
AI Ethiek Technologie Theologie

Book review Following Jesus in a Digital Age by Jason Thacker

What does it mean to follow Jesus in a digital age is a question many people ask themselves, but there are not many resources to date that help answer this question. Jason Thacker, who is the chair of Research in Technology at the ERLC Research Institute, has filled this void by writing this book. According to Thacker the main goal is “to [help] better understand that we are each being discipled every day by the technologies we use, whether we realize it or not” (3) and by making us think how we can navigate our digital society in a “moral, holistic, and deeply biblical way” (6). The book that comes in a handy takeaway size, contains four thematic chapters about wisdom, truth, responsibility, and identity and an appendix that contains a note to (church) leaders.

The first chapter explores the question what it means to follow Jesus wisely in a digital age. Wisdom starts with taking a step back to reflect on how technology is shaping us in our daily lives and Thacker draws on the work of the French sociologist and theologian Jacques Ellul to demonstrate how humans and technology have been in a complex relationship since the beginning of the world. The mindset in our 21st century society is that we should be able to solve every world problem with technology (‘there’s an app for that’) and technology has permeated almost every aspect of our daily lives. In a way our world, and henceforth our worldview, gets more and more mediated through technology. Ellul already wrote about this technological imperative in the pursuit of efficiency and progress in his book The Technological Society more than seventy years ago and his analysis still holds today. In the last part of this chapter Thacker describes what it means to be wise as it is described in the  biblical Wisdom literature. Being wise is not to walk the path of technology towards more efficiency, but to reorient oneself to a full flourishing life as God intended it to be. Christians are all called to show wisdom in the digital public square. The second chapter is about pursuing truth. According to Thacker the root cause of the current post-truth era is not technology, but the scientific worldview that moved transcendency out of our society; we have moved from a God-centric world to a self-centred world where truth has been personalized and weaponized as propaganda. This has led to a world that gets inundated with dis- and misinformation which has been amplified and accelerated by technology. With the advent of new AI-powered technologies like deepfakes it is only expected to get worse as Thacker expects. He calls upon Christians to act wisely and pursue the Truth and be accountable for one’s own behaviour in dealing with mis- and disinformation. Being responsible in a curated age is the theme of the third chapter where the author advocates for being mindful of what content is being presented to you and why. In what I consider to be one of the best sections of the book, Thacker explains the rationale of content moderation by big tech companies and how they often fail to account for minority views which clearly can impact expressing Christian values that deviate from society’s values. In the last part of the book Thacker argues that Christians should take personal responsibility for their actions and not blaming technology or the other when things get polarized. One of the root causes for this polarization is the pursuit for building (online) identities by identifying us with (digital) communities that give a sense of belonging, purpose, and safety; Thacker challenges Christians to take the long Biblical view as they already have a place where they belong.

Reading this book may give the reader an uncanny, even dystopian view on the role technology is playing in our society, despite the author mentioning positive use cases of technology. Christians may also be thankful for the gift of technology in their lives, and I would have liked to have this point more emphasized in the book to develop a balanced and realistic point of view on technology. The best part of this book is the long biblical view the author takes on what it means to be a Christian in this digital world by drawing on biblical wisdom. This book will be helpful for any church leader, theologian and preacher who wants to develop a biblical perspective on our technological mediated age but I would recommend reading this book in parallel with a book that focuses more on how technology could be used for good so one can develop a realistic, well informed perspective on what it means ‘to be present in the modern, digital world’ to paraphrase Ellul.

Jason Thacker, Following Jesus in a Digital Age, (Nashville TN, B&H Publishing, 2022), 163 pp., USD 12.82, paperback (ISBN 978-1087754598).

Categorieën
Ethiek Technologie Theologie

Book review ‘Theology, Ethics, and Technology in the work of Jacques Ellul and Paul Virilio’ by Michael Morelli

Many books have been written about Jacques Ellul’s writings on ethics, technology, and theology; however, only a few books contrast and compare his work with other contemporary scholars.[1] Michael Morelli’s book, which is based on his PhD-thesis, draws important lessons from the theology, ethics, and technology in the work of Jacques Ellul and Paul Virilio. Morelli, an assistant professor in Theology, Culture & Ethics at Northwest College and Seminary in Canada and the author of various articles and essays on Ellul, describes the commonalities between Ellul and Virilio; they both lived and worked in secular post-war France and are both well known for their critical work regarding the role of technology in society. According to Morelli, “Ellul and Virilio directly teach us how to identify, expose and dismantle the modern world’s idolatry of technology” (3). Morelli hopes his book will “help readers gain insight […] in [Ellul and Virilio’s] writings on technology because these insights do not receive as much attention as others” (17). Morelli clearly demonstrates how the perspectives of both scholars provide a surprisingly complementary critique, one which can help 21st century Christians navigate our technologically mediated world.

The book sets out by describing Ellul and Virilio’s context in post-war France. Morelli demonstrates how their works are heavily influenced by the role technology played during and after World War II. Both scholars consider technology to be a synonym for modernity and they critically assess technology’s role in shaping modern society. Both Frenchmen experienced the dark side of technology during the war as well as the good side that helped rebuild French society afterward. In the subsequent chapters Morelli provides an extensive introduction to Ellul’s and Virilio’s perspectives on how technology shapes modern society and has become modernity’s primary idol. Of particular interest is Morelli’s demonstration that Ellul and Virilio trace back technology’s roots in the Bible and use their personal Christian faith as the basis for their ethics.

Morelli’s book provides a good and comprehensive introduction to Ellul’s perspectives on technology, ethics, and theology and is a great primer for anyone who is new to Ellul’s work. Ellul understands modern society to be driven by technique which he describes as “the most efficient way to produce something for the lowest cost at a given point in time” (33), the sum total of technology, technological discourse, and propaganda. Technique is sacralized in modern society and this sacralization provides justification for the idolatry of progress. Ellul thinks modern man is just as religious as the medieval man, only the gods have changed to technology and science. Ellul traces the roots of technology to Genesis 4 where Cain is depicted as the first person in the Bible to walk away from God and use technology— namely the city and clothing — to protect and make a name for himself. For Ellul, the main responsibility for modern Christians is to clothe themselves with Jesus and reject the way of Cain’s worldly [metaphorical] clothing. In putting on Jesus, the Christian enters into freedom from the spiritual powers of efficiency.

Many readers of this review will be unfamiliar with the work of Paul Virilio; Morelli’s overview lays a good foundation to grasp his key insights. Virilio takes a phenomenological approach towards technology, analyzing it using the metaphors of speed, motion, and light. His quest towards the spiritual roots of technology begins with the Fall, the moment, as he sees it, when people started to move away from God with increasing acceleration. Virilio deliberately uses dark imagery to describe the negative impact technology has on society and it is no coincidence, given his background, that many of his examples relate to the war. His writing on how many different technologies stem from military applications is very insightful and is relevant in 2022 when war has become an important topic in our societies once again. Virilio uses negative imagery to highlight what the world is like without God; this is a hermeneutical approach intended to “bring readers into contact with the brilliant light of God” (73). Virilio’s ethics and theology requires one to remove oneself from the race and speed of modernity and start with Sabbath’s rest. The Sabbath, for Virilio, is about vacating and filling oneself with the light of God.

The penultimate chapter explores Ellul’s and Virilio’s critical assessment of the notion of power and technology. For Ellul “social power dialectically interacts with spiritual powers” (145) and technique is clearly a manifestation of the powers and principalities described in the Bible (e.g., Ephesians 6:12). Virilio takes a different approach and uses the accidents metaphor to expose the potential destructive power that is often hidden behind the facade of technology. In their analysis both Ellul and Virilio stop short of condemning all technology; rather they expose how power is being used through technology “to legitimize and enhance forms of life that are destructive” (159). In the last chapter of the book Morelli concludes that Virilio’s and Ellul’s insights are relevant for 21st century Christians and churches. Their theology and ethics reveal the sacred myths that underpin our society and suggest how modern Chrsitians can resist the mass manipulation and violence of the kind they experienced during and after the war.

The book is an interesting read for anyone interested in the intersection of technology, ethics, and theology. Ellul’s and Virilio’s works are notoriously complex and Morelli does an outstanding job explaining their key insights and merging them into a relevant theology and ethics for today. Morelli’s exposition of Virilio will be very insightful to those already familiar with Ellul. Though the scholars differ in their approaches to technology, their perspectives are surprisingly complementary. Despite this complementarity, Morelli’s attempts to demonstrate commonality between the works of both Frenchmen is the weakest part of the book. There is not much evidence of interactions that took place between Ellul and Virilio and much of what Morelli suggests in this regard is based on what-if’s and could-be’s.  Nonetheless, this book is worth reading and provides fresh insights from two brilliant scholars of theology and ethics of technology that are highly relevant for Christians and churches in the 21st century.

Michael Morelli, Theology, Ethics, and Technology in the work of Jacques Ellul and Paul Virilio – a Nascent Theological Tradition, (Lanham MD, Lexington Books, 2021), 227 pp., USD 89.50, hardcover (ISBN 978-1793625434)


[1] Cf. Shaw, Jeffrey M. Illusions of Freedom: Thomas Merton and Jacques Ellul on Technology and the Human Condition. Eugene: Pickwick Publications, 2014. Cf. also the themes tab at ellul.org which features brief comparisons of Ellul and several other scholars.

Categorieën
AI Algemeen Technologie Theologie

Big data, apps, algoritmes en geloof in 2022

Het jaar 2022 is goed en wel begonnen of er kwamen allerlei berichten binnen die iets met AI en geloof te maken hadden, dus dat vormt een goede reden om mijn tweede blog van dit jaar (maar zeker niet de laatste) te schrijven. Ik las de eerste berichten in de Real Fake nieuwsbrief van Sander Duivestein, Menno van Doorn en Thijs Pepping. Ze besteden aandacht aan drie artikelen over religie en technologie, die stuk voor stuk het lezen waard zijn, welke ik hieronder kort samenvat.

Het eerste artikel gaat over de opkomst van een nieuw soort geloof dat gevoed wordt door de algoritmes van het internet. Het artikel beschrijft hoe jongeren steeds vaker een modulair geloof ‘bij elkaar klikken’ door allerlei elementen uit bestaande geloven en samenzweringstheorieën samen te voegen tot iets nieuws. Wat dit artikel interessant maakt is dat mensen hun geloofsovertuigingen steeds minder bij een overkoepelende bron, zoals bijvoorbeeld het christendom of de islam, vandaan halen maar dat ze iets uitkiezen wat bij hen zelf past. Tegelijkertijd zitten er universele elementen in die in elke vorm van religie terug te vinden zijn zoals goed, kwaad en een verklaring voor de zin van het leven. Ik moest hierbij denken aan de uitspraak van de Franse techniekfilosoof Jacques Ellul die boven dit artikel staat.

The elimination of traditional religions by modern culture is a process that creates new religions.”

Jacques Ellul (bron: https://ellul.org/ )

Het tweede artikel gaat over de toename in het gebruik van religieuze apps. Ondanks dat steeds meer mensen aangeven de kerk te verlaten, nam de omzet van religieuze apps in de US toe van 48,5 miljoen USD in 2020 tot 175,3 miljoen USD in 2021.  In de kerkelijke wereld wordt het steeds belangrijker om zowel fysiek als digitaal verbinding te zoeken. Door Covid19 heeft er de afgelopen twee jaar een enorme groei plaats gevonden in het gebruik van apps door kerken om vooral ook digitaal de verbinding met kerkgangers te faciliteren en vast te houden.  In het artikel worden vooral Amerikaanse voorbeelden genoemd maar in Nederland is het gebruik van apps zoals DonkeyMobile, Scipio en kerkdienstgemist.nl ook enorm toegenomen.

Het derde artikel gaat over hoe kerken door middel van big data nieuwe leden kan opsporen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van marketingtechnieken om signalen uit allerlei beschikbare informatie te halen om zo potentiële prospects een passend aanbod te doen. Concreet betekent dit dat een kerk bijvoorbeeld iemand die kampt met rouw of verdriet een concrete digitale interventie kan aanbieden om hiermee te helpen. Het is interessant om te lezen hoe marktpartijen door middel van innovatie proberen kerken te helpen maar ik heb wel mijn vraagtekens in hoeverre dit ethisch verantwoord is omdat je te maken hebt met mensen die vaak kwetsbaar zijn en je een interventie aanbiedt op basis van data waarvan je niet met zekerheid kan zeggen of er toestemming is gegeven om deze data voor dit doeleinde te gebruiken.

Het vierde en laatste artikel dat ik tegenkwam is een interessante blog van Jason Thacker waarin hij pleit voor het ontwikkelen van een Bijbelse visie op technologie. Het artikel pleit voor een bewustwording van de steeds groter wordende rol die technologie in ons leven heeft en dan met name hoe dit ons leven, onze perceptie en ons denken vormt en beïnvloedt. Thacker gebruikt mooie christelijke metaforen zoals bijvoorbeeld het discipelen door algoritmes maar is mijns inziens te generaliserend als hij het heeft over technologie in zijn algemeenheid (zie het Twitter-draadje dat ik schreef in reactie op zijn blog hieronder).

Twitterdraadje in respons op blogpost Jason Thacker

Kortom, het was een goed begin van 2022 voor mij als AI-theoloog. Ik ben benieuwd naar jouw reactie op de artikelen en wat jij verwacht dat de technologische toekomst brenge moge. Laat je reactie hieronder achter. Mocht je nog vragen hebben of mij bijvoorbeeld een keer willen uitnodigen voor het geven van een preek, spreekbeurt of workshop hierover, schroom dan niet om contact met mij op te nemen.

Categorieën
Ethiek Technologie Theologie

Jacques Ellul

De dag waarop ik deze blog schrijf (6 januari 2022) is de 110e geboortedag van Jacques Ellul, de Franse filosoof, theoloog, socioloog, jurist en historicus.

Ellul was een denker en een doener die bijna 50 boeken heeft gepubliceerd over diverse onderwerpen. Hij is toch het meest bekend geworden met zijn boeken over propaganda en de invloed van technologie op de Westerse samenleving waarbij zijn boek The Technological Society zijn meest bekende werk is. Ellul is bij het grote publiek vooral bekend om zijn sociologische werken maar hij heeft ook een hele reeks theologische en ethische boeken geschreven. Hij beschouwde deze boeken zelf vooral als tegenhanger van zijn sociologische boeken. Doorgaans wordt Ellul beschreven als een determinist, iemand die een dystopisch beeld van de invloed van technologie, of la technique zoals hij het zelf noemt, heeft. Ellul is geen makkelijke denker om te lezen en volgens hemzelf begrijp je zijn werken pas goed als je ze in samenhang leest, met andere woorden, je moet zijn theologische en sociologische boeken samen lezen. In zijn theologische werken zit volgens Ellul de vrijheid en hij vindt het ook de taak van christelijke intellectueel om hierover het publieke debat aan te gaan. Ik heb 2 jaar geleden mijn bachelor thesis voor de studie theologie over hem geschreven. In deze thesis vergelijk ik The Technological Society met het theologische werk The judgment of Jonah, Een link waar je deze thesis kan downloaden staat hieronder

Naast een denker was Ellul vooral iemand van de praxis. Hij was onder andere een tijdje loco-burgemeester van Bordeaux, hij was parttime voorganger van een protestantse gemeente, trok op met jeugddelinquenten en was een van de eerste milieuactivisten in Frankrijk. Er is nog steeds een grote community van wetenschappers die onderzoek doen naar Ellul en hier regelmatig over publiceren. Om kennis te maken met de vele werken die Ellul geschreven heeft, raad ik het boek Jacques Ellul A Companion to His Major Works van Jacob van Vleet en Jacob Marques Rollins aan. Daarnaast is er een interessant artikel geschreven in Radix waarin de COVID-tijd wordt geduid vanuit het gedachtengoed van Ellul en zijn tijdgenoot Heidegger en een podcast aflevering uit de serie Moderne Profeten over hem.